Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin etkisi altında iken araç kullanmak hem sürücüler hem de diğer sürücüler ve yayalar bakımından ciddi riskler içerir. Bu nedenle önceden belirlenmiş sınırların üzerinde alkol alanların araç kullanması kanunen yasaklanmış durumdadır.
Her ülkede farklı sınırlar olmakla birlikte konunun özel önemi dolayısıyla mutlaka bir yasak uygulaması bulunur. Ülkemizde konuya ait kurallar 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve bu kanuna dayalı olarak çıkarılan yönetmelik ile belirlenmiştir.
Söz konusu kanunun alkol, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin etkisi altında araç sürme yasağı başlıklı 48. maddesi yapılacak tespit sonucunda 0.50 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullanan kişilerin cezalandırılması yönünde hükümler içerir. Ancak bu sınır değer hususi araçları kullanan kişiler için geçerlidir. Diğer araç sürücüleri için kandaki alkol değeri 0.20 promilin üzerinde olamaz.
Kanun ile tespit edilmiş bulunan bu değerlerin üzerinde alkollü iken araç kullanan kişilere para cezası uygulanırken ayrıca ehliyetlerine el konularak trafikten men edilmeleri de sağlanır. Son ihlal tarihinden beş yıl geriye doğru hesaplanacak süre içerisinde aynı fiili tekrar edenler hakkındaki cezalar artan bir tarife üzerinden uygulanır. Bu nedenle ilk defa alkollü araç kullanma cezası ile ikinci veya üçüncü kez tekrar edenler için uygulanacak cezalar farklı olmaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 48. maddesi yapılan tespit sonucunda kanında 1.0 promilin üzerinde alkol olduğu halde araç kullananlar için diğer cezaların yanı sıra Türk Ceza Kanununun 179. Maddesinin üçüncü fıkrasının da uygulanacağı hükmünü amirdir.
Alkollü araç kullanma cezaları ile ilgili olarak kişinin hapis yatması durumunu düzenleyen bu maddedir. Kanun metninde konu “kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır” şeklinde hükme bağlanmış durumdadır.
Hususi araçları kullananlar için 0.50 ve diğer araçları kullananlar için 0.20 promilin üzerinde alkollü iken trafik kazasına sebebiyet veren sürücüler diğer cezaların yanı sıra Türk Ceza Kanunu hükümleri doğrultusunda cezalandırılır. Alkol değeri 1.0 promilin üzerinde ise kazaya sebebiyet verip vermediğine bakılmaksızın sürücülere Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır. Ceza uygulamasında sıfır araç, yeni araç eski araç gibi farklılıklar yoktur.
Ülkemizde başta trafik cezaları olmak üzere diğer tüm idari para cezaları Maliye Bakanlığı tarafından her yıl belirlenen yeniden değerleme oranı kadar arttırılır. Bu sebeple aynı fiillere uygulanacak cezalar her yıl artmaktadır. 2024 alkollü araç kullanma cezası da yeniden değerleme oranı doğrultusunda arttırılmış ve halen uygulamada olan güncel tutara ulaşmıştır. Buna göre alkollü araç kullanma cezası 2024 yılı içerisinde aşağıdaki tutarlar üzerinden uygulanacaktır.
İlk defa alkollü araç kullanma cezası 2024 yılı için 6.439 lira olarak uygulanmaktadır. Ayrıca araç trafikten men edilir ve sürücüsünün ehliyetine 6 ay süre ile el koyulur. Bunlara ilave olarak sürücüye 20 ceza puanı uygulanır. Bu durumda sürücünün başka bir aracı kullanma ihtimalinden de söz edilemez.
2024 alkollü araç kullanma cezası uygulamasında son ihlal tarihinden geriye doğru beş yıl içerisinde 2. defa alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülere 8.075 lira para cezası uygulanır. Bunun yanı sıra sürücünün ehliyetine 2 yıl süre ile el konularak trafikten men edilir ve yine 20 ceza puanı uygulaması yapılır.
3. defa alkollü araç kullanmanın cezası ilk iki ihlale göre daha fazladır. Son ihlal tarihinden itibaren geriye doğru beş yıl içerisinde üçüncü defa alkollü iken araç kullanan sürücülere 12.977 lira para cezası uygulanır ve ehliyetine bu defa 5 yıl süre ile el konur.
Ehliyete el konulmasındaki süre başlangıcı ile ilgili şu hususu belirtmekte yarar vardır. İhlal anında sürücünün ehliyeti başka bir sebeple geri alınmış durumda ise söz konusu süre önceki el koyma sürenin bitiminden itibaren başlatılır. Sonuç olarak sürücü her iki el koyma süresinin cezasını da çekmiş olur.
4. kez alkollü araç kullanma cezası daha önce 3 defa alkollü olarak araç kullananlar ile aynı tutarda, yani 12.977 liradır. Ancak 3 veya daha fazla sayıda ehliyetine el konulan sürücüler kanun gereğince ehliyetlerini geri alabilmek için psikoteknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar. Bu işlemlerin sonucunun uygun olması halinde süre bitiminde ehliyetlerini geri alabilmektedir.
Alkollü araç kullanımındaki sınır değerler Karayolları Trafik Kanunu ile belirlenmiş durumdadır. Kanunun 48. maddesinde ifade edilen sınır değerleri maddeler halinde özetlemek gerekirse aşağıdaki gibi bir liste ortaya çıkar.
Alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülerin hapis cezası almaları için suçu birden fazla defa tekrar etmiş olma şartı yoktur. Eğer tespit edilen değer 1.0 promilin üzerinde ise 1. defa alkollü araç kullanırken yakalanmış olsa dahi diğer cezaların yanı sıra Türk Ceza Kanunun 179. maddesi hükmü de uygulanır ve kişi hapis cezası ile cezalandırılır.
Alkollü araç kullanırken kazaya sebebiyet veren hususi araç sürücülerinin kanındaki alkol değeri 0.50 promilin üzerinde ise yine aynı şekilde hapis cezası ile cezalandırılır. Kazaya sebebiyet verme durumunda hususi araç dışında kalan diğer araçları kullanan sürücüler için bu sınır 0.20 promil olarak uygulanır.
Alkollü iken araç kullanmakla suçlanan veya diğer trafik ihlallerine uygulanan müeyyideler için trafik cezası itiraz koşulları çerçevesinde ilgili mercilere başvuru yapılabilir. Başvuru sırasında itirazı delillendirmeye yarayacak fotoğraf, video kaydı veya laboratuvar sonucu gibi her türlü belgenin dilekçeye eklenmesi yerinde olacaktır. Başvurular değerlendirilerek müracaat sahibine sonuç hakkında gerekli bilgiler verilir.
Volkswagen Binek Araç
Volkswagen Ticari Araç
